Nabestaanden in spanning door openstelling groot oorlogsarchief

Gepubliceerd op 24/11/2024 06:00 in Binnenland

Voor nabestaanden van zowel collaborateurs als oorlogsslachtoffers neemt de spanning toe met de komst van 1 januari 2025. Op die dag zal het Centraal Archief Bijzondere Rechtspleging, het grootste oorlogsarchief van Nederland, toegankelijk zijn via internet. Dit betekent dat een bezoek aan het Nationaal Archief in Den Haag niet meer nodig zal zijn. Momenteel zijn er al acht miljoen pagina's van de in totaal 32 miljoen gescand en toegankelijk gemaakt. Naar verwachting zal het hele archief binnen twee jaar gedigitaliseerd zijn.

Op een symposium in Den Haag zijn zowel nabestaanden van daders als slachtoffers het erover eens dat de openstelling van het archief over verraad en collaboratie een kans biedt om met elkaar in gesprek te gaan en niet te snel te oordelen. Ze hopen dat dit archief meer inzicht zal bieden in misstanden in interneringskampen voor NSB'ers en de jeugdzorg voor hun kinderen na de oorlog.

John Blogg, zoon van een onderduikvader en kleinzoon van Joodse grootouders, reageert op een onderzoek van het Nationaal Psychotrauma Centrum ARQ waaruit blijkt dat 1 op de 5 Nederlanders liever geen nabestaanden van collaborateurs in publieke functies ziet. Ook blijkt dat een derde van de kinderen en een vijfde van de kleinkinderen van collaborateurs nog steeds last hebben van het verleden.

Sommige nabestaanden zijn terughoudend over de openstelling van het archief, omdat ze vrezen dat oude wonden weer zullen worden opengereten. Anderen zien juist mogelijkheden om meer te weten te komen over hun familiegeschiedenis. Zo ontdekte Michael Schuling, voorzitter van Werkgroep Herkenning, via het archief dat zijn oma niet verkracht was door een Duitse soldaat, maar een relatie met hem had.

De openstelling van het archief roept gemengde gevoelens op bij nabestaanden, die hopen dat de informatie respectvol zal worden behandeld. De komst van het online archief biedt nieuwe mogelijkheden voor het verkrijgen van inzicht in het oorlogsverleden van familieleden.