Grote opwinding in wetenschappelijke wereld door ontdekking van hoog-energetisch neutrino

Gepubliceerd op 12/02/2025 22:00 in Binnenland

In de wereld van de allerkleinste deeltjes heeft een groep wetenschappers een bijzondere ontdekking gedaan. Er is een variant van een neutrino waargenomen met een ongekend hoge energie van 220 miljoen miljard elektronvolt. Dit is dertig keer meer dan ooit eerder gemeten, wat suggereert dat het deeltje een kosmische oorsprong heeft. Onderzoekers, waaronder die van het Nederlandse instituut Nikhef, zijn verrast door de ongekende energie van dit neutrino.

Neutrino-onderzoeker Rasa Muller was verbaasd door de ontdekking en kon haar ogen in eerste instantie niet geloven. Na grondige checks en analyses bleek echter dat de waarneming wel degelijk juist was. Dit is het eerste bewijs dat dergelijke hoog-energetische neutrino's voorkomen in het heelal. De resultaten van deze baanbrekende ontdekking zijn gepubliceerd in het wetenschappelijke tijdschrift Nature.

De Kilometre Cube Neutrino Telescope (KM3NeT) heeft het opmerkelijke deeltje waargenomen op 13 februari 2023, terwijl de telescoop op dat moment slechts voor 10 procent voltooid was. Het deeltje heeft vrijwel geen massa, maar bezit wel 10.000 keer meer energie dan ooit is geproduceerd in de grootste deeltjesversnellers op aarde.

Wetenschappers hebben twaalf mogelijke bronnen geïdentificeerd waar het deeltje vandaan zou kunnen komen, veelal actieve sterrenstelsels met zwarte gaten in het midden. Door de onvolledigheid van de telescoop is het echter nog niet mogelijk om de exacte bron met zekerheid vast te stellen.

Nederlandse onderzoekers spelen een cruciale rol in dit onderzoek, waarbij zij betrokken zijn geweest bij het ontwerp, bouw en plaatsing van de detector op een diepte van 3.450 meter in de Middellandse Zee. Daarnaast bevindt zich ook een neutrino-telescoop onder de zuidpool op Antarctica, het IceCube Neutrino Observatorium, dat eerder bewijs heeft geleverd voor kosmische neutrino's, maar niet van een vergelijkbaar hoog energieniveau.

De plotselinge ontdekking van dit hoog-energetische neutrino kan dus als een toevalstreffer worden beschouwd, aangezien de huidige neutrino-telescopen niet eerder dergelijke deeltjes hebben waargenomen. Dit opent nieuwe perspectieven en uitdagingen voor toekomstig onderzoek naar deze mysterieuze deeltjes in het heelal.