Swifterbantman krijgt mediterrane make-over in museum Batavialand

Gepubliceerd op 14/06/2024 20:00 in Opmerkelijk

De oudste inwoner van Flevoland, bekend als de Swifterbantman, heeft na bijna 20 jaar een makeover gekregen in museum Batavialand. Van oorsprong met donkerblond haar, blauwe ogen en een witte huidskleur, is hij nu gereconstrueerd met zwart haar en een donkerdere huid, passend bij zijn mediterrane afkomst.

Deze aanpassing komt voort uit nieuwe inzichten over de oudste bewoners van Nederland, verkregen door verbeterde DNA-methodes. Maja d'Hollosy, die de reconstructie heeft bijgewerkt, merkt op dat de huidskleur en het haar zijn aangepast, terwijl zijn gezicht en lichaam hetzelfde zijn gebleven.

De Swifterbantman wordt beschouwd als het eerste Nederlandse model dat wordt geüpdatet naar de laatste wetenschappelijke inzichten. Deze verandering is onderdeel van de tentoonstelling Oud land, die de prehistorie van Flevoland belicht.

Andere Nederlandse oertijdmusea overwegen ook om hun reconstructies aan te passen. Het traditionele beeld van de Nederlandse prehistorie, waarbij Batavieren in holle boomstammen de Rijn afzakten, blijkt namelijk niet helemaal te kloppen. Nieuwe informatie, waaronder DNA-materiaal uit botresten, wijst op een complexer verhaal.

De eerste bewoners van Nederland waren jagers-verzamelaars met een donkere huid. Ongeveer 5000 jaar geleden trokken de eerste boeren, afkomstig uit de regio die nu Turkije is, het gebied binnen. Deze boeren hadden een olijfkleurige huid en donker haar, en vestigden zich tussen 5300 en 3400 voor het begin van de jaartelling in Flevoland.

De Swifterbantman, gevonden in 1966 in Flevoland, was waarschijnlijk een belangrijk persoon in de gemeenschap. Hij werd begraven met een ketting van barnsteen op zijn hoofd en een stenen hangertje aan zijn oor.

De verkleuring van huid en haar bij de reconstructie van de Swifterbantman is gebaseerd op het idee dat boeren met hun dieet minder vitamine D binnenkregen dan jager-verzamelaars, waardoor hun huid lichter werd. Nieuwe wetenschappelijke inzichten hebben geleid tot vergelijkbare aanpassingen in andere landen.

Het Hunebedcentrum heeft al nieuwe inzichten toegepast in hun beeldengroep en Canonvenster. Andere musea, waaronder het Rijksmuseum van Oudheden, volgen met interesse de ontwikkelingen in de reconstructie van historische figuren. Deze aanpassingen helpen een breder begrip te creëren van de diversiteit en evolutie van de menselijke geschiedenis.