Tien apps verboden voor Rijksambtenaren wegens spionagegevaar

Gepubliceerd op 14/07/2023 09:00 in Tech

Het gebruik van TikTok op de werktelefoons van Rijksambtenaren was al verboden, maar dit blijkt niet de enige app te zijn die zij niet mogen gebruiken. Volgens bronnen bij de NOS zijn ook de apps van online winkel AliExpress en de chat-app WeChat, beide van Chinese makelij, verboden. Naast deze apps zijn er nog tien andere apps op de zwarte lijst geplaatst, waaronder vier apps uit China en apps uit Rusland, Iran en Noord-Korea. Deze landen worden allemaal beschuldigd van spionage door de inlichtingendienst AIVD.

Naast TikTok en WeChat worden ook de app van het Russische sociale netwerk VKontakte en CapCut, een app voor het bewerken van video's van de ontwikkelaar van TikTok, geblokkeerd. De overige vijf apps zijn minder bekend. De reden voor het verbod is de vrees dat buitenlandse overheden deze apps kunnen gebruiken om toegang te krijgen tot gegevens van gebruikers en deze te misbruiken voor spionage. Informatie zoals contactpersonenlijsten, locatiegegevens en foto's en documenten op het apparaat zouden interessant kunnen zijn voor inlichtingendiensten.

In maart heeft het kabinet het verbod aangekondigd, waarbij alleen TikTok bij naam werd genoemd. De meeste Rijksambtenaren kunnen deze apps inmiddels niet meer gebruiken, omdat de ICT-afdelingen van landelijke overheden de opdracht hebben gekregen om de apps te blokkeren. Dit lukt echter nog niet overal.

Het is niet bekend hoeveel Rijksambtenaren de verboden apps op hun werktelefoon hadden geïnstalleerd. TikTok is vooral onder tieners en twintigers erg populair in Nederland, terwijl de andere apps minder gebruikers hebben. AliExpress, de Chinese marktplaats van het Alibaba-conglomeraat, is waarschijnlijk de populairste app na TikTok. VKontakte is een groot sociaal netwerk uit Rusland, maar wordt buiten de voormalige Sovjetunie weinig gebruikt. WeChat heeft weinig gebruikers in Nederland, maar wereldwijd maken meer dan een miljard mensen gebruik van deze app, waarvan de meeste uit China komen.

Hoewel de overheidsblokkade niet altijd goed verloopt, waarbij sommige ICT-afdelingen alleen de TikTok-app blokkeren en niet de andere "problematische" apps, is het de bedoeling dat alleen goedgekeurde apps uiteindelijk kunnen worden geïnstalleerd op werktelefoons van Rijksambtenaren. Het verbod kan echter moeilijk worden doorgevoerd door technische belemmeringen, zoals het niet kunnen verwijderen van gedownloade apps. Vooral voor Android-telefoons blijkt het verbod soms lastig te zijn.

Het verbod op TikTok volgt andere Europese landen, zoals België en het Verenigd Koninkrijk, die ook een verbod hebben opgelegd aan hun ambtenaren. Zelfs in de Verenigde Staten mogen veel overheidsfunctionarissen de app niet meer gebruiken, waarbij zelfs stemmen opgaan voor een totaalverbod. Een woordvoerder van staatssecretaris Van Huffelen Koninkrijksrelaties en Digitalisering wil geen commentaar geven op de zaak. TikTok verwijst naar een pagina met uitleg over hoe het gegevens verzamelt, die binnenkort beschikbaar zal zijn in het Nederlands, aldus een woordvoerder.