Grote online platforms moeten aanpassingen doorvoeren onder nieuwe Europese wetgeving

Gepubliceerd op 25/08/2023 19:00 in Tech

Onder druk van Europa moeten grote online platforms uiterlijk maandag een reeks aanpassingen doorvoeren. Dit is een vereiste van de Digitale Diensten Wet, die tot doel heeft om de greep van Europa op grote techbedrijven en hetgeen mensen online zien te vergroten na bijna twee decennia van ongeremde groei.

De nieuwe wet bestaat uit 92 artikelen met bepalingen waaraan de techbedrijven zich moeten houden. Deze omvatten onder andere beperkingen voor gerichte, gepersonaliseerde advertenties en nieuwe jaarlijkse rapportages waarin de techbedrijven de risico's van hun platforms moeten benoemen, zoals desinformatie en de gevolgen voor de mentale gezondheid.

Om te voldoen aan de nieuwe wet zijn meer dan 1000 medewerkers van zowel Meta als TikTok druk bezig. De techbedrijven kunnen miljardenboetes verwachten als ze in gebreke blijven.

In totaal zijn de nieuwe regels van toepassing op negentien platforms van zestien bedrijven. Dit omvat techbedrijven met minimaal 45 miljoen maandelijks actieve EU-gebruikers, wat breder is dan alleen sociale media. Hieronder vallen ook Amazon en de App Store van Apple.

Gebruikers kunnen nu al direct actie ondernemen. Wie actief is op onder andere Instagram, Facebook of TikTok krijgt de mogelijkheid om de gepersonaliseerde tijdlijn, gestuurd door algoritmes, uit te schakelen.

De techplatforms hebben altijd beweerd dat de tijdlijn verbetert wanneer gebruikers op basis van hun online voorkeuren bijvoorbeeld alleen kattenfilmpjes of geen voetbalwedstrijden te zien krijgen. Daarnaast hopen ze dat gebruikers langer op het platform blijven, zodat er meer geld aan hen verdiend kan worden.

Europa wil hier verandering in brengen om het voor gebruikers makkelijker te maken hun telefoon weg te leggen. Dit zou de apps minder aantrekkelijk moeten maken, aldus Sarah Eskens, universitair docent recht en technologie aan de Vrije Universiteit in Amsterdam. Het blijft echter een open vraag wat de effecten zullen zijn op het gebied van privacy.

Het is de vraag hoeveel mensen de nieuwe functionaliteit zullen vinden en of deze veel gebruikt zal worden. Bij TikTok moet men via meerdere stappen navigeren om bij de juiste instellingen te komen. De optie moet altijd toegankelijk zijn, maar de platforms lijken nu te experimenteren door deze zo ver mogelijk weg te stoppen. Een soort kat-en-muisspel dus. Bij Facebook en Instagram is de optie iets sneller te vinden.

Een andere verandering heeft betrekking op de informatie die techbedrijven mogen gebruiken voor gerichte advertenties. Voor minderjarigen mogen alleen de leeftijd en locatie worden gebruikt. Voor meerderjarigen mogen er geen gegevens meer worden gebruikt met betrekking tot gevoelige informatie, zoals politieke opvattingen of seksualiteit.

De meest ingrijpende verandering voor de techbedrijven is echter niet zichtbaar voor gebruikers. Het toezicht op de bedrijven zelf wordt aanzienlijk versterkt. Dit gebeurt door middel van een risicobeoordeling die de bedrijven zelf moeten uitvoeren en delen met Brussel, die deze vervolgens beoordeelt. Vandaag is de deadline voor het eerste rapport.

Als de negatieve effecten groot zijn, kunnen de techbedrijven verplicht worden om aanpassingen te doen door bijvoorbeeld content te verwijderen of veranderingen aan te brengen in het algoritme. Het is echter nog afwachten of Brussel echt in staat zal zijn om meer controle over de techbedrijven te krijgen. Deze bedrijven hebben namelijk onbeperkte financiële middelen en zijn bereid om indien nodig een langdurige juridische strijd aan te gaan.