Kabinet reserveert 100 miljoen euro om overnames door ongewenste eigenaren te voorkomen

Gepubliceerd op 20/09/2023 19:00 in Tech

Het kabinet heeft op Prinsjesdag aangekondigd dat er 100 miljoen euro wordt gereserveerd om te voorkomen dat bedrijven van "strategisch belang" in handen komen van ongewenste eigenaren. Het ministerie van Economische Zaken noemt dit geld een "laatste redmiddel" bij risico's voor de nationale veiligheid, wanneer wetgeving of investeringen van andere partijen niet voldoende bescherming bieden.

Met name China en Rusland worden genoemd als mogelijke ongewenste eigenaren. Het Westen houdt China nauwlettend in de gaten, aangezien zij bezig zijn om een technologische grootmacht te worden. Om in te grijpen bij overnames die de nationale veiligheid kunnen schaden, is er een nieuwe wet geïntroduceerd. Als deze wet niet toereikend genoeg is, kan tijdelijk een bedrijfsbelang worden genomen, zo legt een woordvoerder uit.

De afgelopen jaren heeft het ministerie van Economische Zaken al enkele keren ingegrepen. Zo werd in 2020 een lening van 20 miljoen euro verstrekt aan Smart Photonics, een bedrijf dat chips maakt op basis van licht in plaats van elektriciteit. Er stond een Chinees bedrijf klaar om te investeren, maar het ministerie zag dit niet zitten. Een ander voorbeeld is Lionix, dat ook actief is in de chipsector en waarbij sprake was van Zuid-Koreaanse zeggenschap.

Om op korte termijn geld te krijgen voor dergelijke investeringen, moest het ministerie destijds intensief overleggen met het ministerie van Financiën. Nu is er echter een regeling getroffen waarbij er voor de komende twee jaar middelen beschikbaar zijn om in te grijpen. Hoewel er momenteel geen zorgen zijn over potentiële overnames, is het bewustzijn van de risico's toegenomen. Het kabinet wil de afhankelijkheid van landen buiten de EU verminderen.

Het fonds van 100 miljoen euro is bedoeld voor zowel technologiebedrijven als andere strategisch belangrijke bedrijven, zoals essentiële leveranciers van Defensie en inlichtingendiensten. Het ministerie van Economische Zaken zal het parlement informeren over investeringen. Het geld wordt niet direct verstrekt via het ministerie, maar wordt ondergebracht bij Invest-NL, een investeringsvehikel van de Nederlandse overheid.

Er zijn gemengde reacties vanuit de industrie. Belangenorganisatie FME benadrukt het belang van terughoudendheid en precisie om te voorkomen dat het fonds een vorm van verkapt protectionisme wordt. Werkgeversorganisatie VNO-NCW daarentegen noemt het fonds een goede zaak en vindt dat Nederland moet kunnen ingrijpen om de economische veiligheid te waarborgen. Photon Delta, brancheorganisatie van de fotonica-industrie, beschouwt het fonds als een belangrijke eerste stap, maar merkt op dat het geld mogelijk niet voldoende zal zijn.

Volgens de woordvoerder van Economische Zaken is het budget "reëel" en zal er vaak samengewerkt worden met Invest-NL en institutionele beleggers. Het ministerie zal dus niet snel de enige financier zijn bij dergelijke ingrepen.